AŞAĞILIK KOMPLEKSLİ BİRİNİN SÖYLEYECEĞİ 10 ŞEY

Aşağılık kompleksi, kişinin kendini başkalarından daha yetersiz ve değersiz hissetmesi durumudur. Bu duygu kişide kendine karşı bir güvensizlik yaratır. Bu özgüven eksikliği ve kendini sürekli başkaları ile karşılaştırma, kişisel gelişim sürecini olumsuz etkileyebilir. Genellikle kökeni çocukluk dönemine dayanan aşağılık kompeksinde, çocuklar kendi ebeveynlerinden olumsuz davranışlara maruz kalırlar ve bu durum kişinin benlik ve karakterine zarar verir.

Aşağılık Kompleksi Nedir?

Aşağılık kompleksi, ünlü psikolog Alfred Adler tarafından ortaya konan, aşırı rekabet ve saldırganlığa kadar çeşitli davranışlara yol açabilen temel bir yetersizlik ve güvensizlik duygusudur. Aşağılık kompleksine giren kişilerin kendilerine karşı güven duygusu zayıftır ve bu kişiler kendilerini başkalarına karşı yetersiz hissederler.

Aşağılık kompleksi, Adler'in Bireysel Psikoloji Kuramı’nın en önemli merkezidir. Adler tarafından, insanın üstün olma isteğinin ve aşağılık kompleksinin o insanı harekete geçiren asıl unsurlar olduğu şeklinde tanımlanmış ve her insanın bu duyguları yaşadığı belirtilmiştir.

Alfred Adler'e göre bir insanın yaşamının ilk 6 yılı kişilik gelişiminde önemli rol oynar. Adler de tıpkı Freud gibi ailenin davranışlarının birey gelişiminde hayati rol oynadığını belirtir. Ona göre dünyaya gelen her bebek yetersizlik hissiyle dünyaya gelir. Bunun nedeni bebeklerin yaşamak için yetişkinlere muhtaç olmasından kaynaklanır.

Etrafında güçlü yetişkinler olan bebek kendini savunmasız hissederken zamanla çevresini fark etmeye başlar. Çevresiyle etkileşime girmeye başlayan çocukta aşağılık kompleksi baş gösterir. Kişilik yapısı sağlıklı olan çocuklarda aşağılık kompleksi zamanla yerini güven duygusuna bırakır.

Eğer aşağılık kompleksi yerini güven duygusuna bırakmazsa, bu kompleks kişinin yetişkinlik döneminde de kendini eksik, yetersiz ve değersiz hissetmesine yol açar. Özellikle sosyal yaşamda kendini diğer insanlardan daha eksik algılayan birey bu psikolojik durumun içinden çıkmakta zorlanır.

Aşağılık Kompleksi ile Özgüven Eksikliği Aynı Şey Mi?

Hayır, aynı şey değildir. Özgüven eksikliği doğuştan aktarılan bir psikolojik sorun değildir. Bireyin yaşadığı olaylar ve birlikte vakit geçirdiği insanlar onda özgüven eksikliğine yol açabilir. Aşağılık kompleksi ise çocuklukta oluşan ve gelişen bir psikolojik sorundur. Ancak aşağılık kompleksi yaşayan insanlarda özgüven eksikliği görülmesi oldukça olağandır.

Ancak her 2 durumda da sosyal hayat etkilenir. Özgüven eksikliği yaşayan bireyin kendine duyduğu güvenin azalması sonucunda sosyal hayatında sıkıntılar görülebilir; bu kişiler sosyal ortamlarda rahat edemezken kendilerine duydukları inanç zayıftır. Aşağılık kompleksi olan ve kendini başkalarından daha yetersiz hisseden kişilerse sosyal ortamlarda çevresiyle iletişim kurmaktan çekinirler. 

Aşağılık Kompleksi Neden Olur?

Aşağılık kompleksinin tohumları çocukluk döneminde atılır. Bireyin aile yaşantısı ve çocukluk döneminde yaşadıkları, o kişinin benlik kavramının zedelenmesine ve karakterinin doğru bir şekilde gelişememesine neden olur. Yaşanan olumsuz deneyimler bireyin kendine duyduğu güveni etkileyerek öz saygısını yitirmesine ve aşağılık kompleksinin beslenmesine vesile olur.

Düşük benlik saygısına ve aşağılık kompleksine neden olan etkenler şunlardır:

1. Çocukluk döneminde gereksiz, fazla ve yanlış eleştirilere maruz kalma, takdir edilmediğini hissetme 

2. Ebeveynlerin çocuklarını yeterince desteklememeleri 

3. Fiziksel farklılıklar ve zihinsel özellikler 

4. Çocukların içinde yetiştiği sosyoekonomik zorluklar 

5. Anksiyete (kaygı) öyküsü 

6. Toplumsal baskılar 

7. Bireysel veya toplumsal travmalar 

Hanımlar Dikkat: Erkeklerde Aşağılık Kompleksi Neden Olur?

Özellikle duygusal ilişkilerde zorlayıcı olan bu durumun nedenleri şunlardır:

1. Ataerkil ailede büyüyen erkek çocuğunun takdir edilmemesi 

2. Ailesi tarafından sık sık başka erkek çocuklarla kıyaslanmak 

3. Aile içi şiddete maruz kalmak 

Çocukluk dönemine dayanan bu kompleksin varlığını tespit etmek, nedenlerini analiz ederek tedavi sürecine başlayabilmek için mutlaka uzman bir psikoloğa veya psikiyatriste başvurulması gerekir.

Aşağılık Kompleksi Belirtileri Nelerdir?

Aşağılık kompleksine sahip olan insanlarda genellikle başka insanlara karşı kendilerini yetersiz ve eksik hissetme duygusu gözlenir. Ayrıca bu kişiler kendini sürekli olarak başkalarıyla kıyaslarlar.

Aşağılık Kompleksli Birinin Söyleyeceği 10 Şey:

1. Özellikle sosyal ortamlarda kendilerini yetersiz, değersiz ve eksik hissederler.

2. Kendilerini sürekli olarak başkalarıyla kıyaslarlar.

3. Kendilerini herkesten aşağıda gören bireyler olduklarından, varlıklarını ispat edebilmek için yoğun çaba harcarlar.

4. Sosyal iletişimleri zayıf olan bireyler olduklarından, söz hakkı almada zorluk yaşarlar ve herhangi bir işe girmeye çekinirler. 

5. Mükemmeliyetçilik aşağılık kompleksi yaşayan insanlarda gözlenebilir. 

6. Topluluklarda fikirlerini savunmada güçlük yaşarlar. 

7. Başkalarından sürekli onay alma ve başkaları tarafından övülme ihtiyacı hissederler.

8. Aşırı öz-eleştiri (oto-kritik) yapan bireylerde aşırı düşünme de gözlemlenebilir ve bu da uyku sorunlarına yol açabilir.

9. Kıskançtırlar ve rekabetin olduğu alanlardan uzak dururlar. Başkalarının başarılarını kendi durumlarıyla kıyaslayıp kıskançlığa kapılırlar. Rekabet etmek durumunda kaldıklarında ise, karşılarındaki insanı ezmeye çalışabilirler.

10. İkili ilişkilerde ve sosyal ortamlarda sürekli utanç duyarlar ve mahcubiyet hissederler

Aşağılık Kompleksi Nasıl Tedavi Edilir?

Aşağılık kompleksinin tedavisi için öncelikle bu durumun kabullenilmesi ve ardından bir uzmana başvurulması gerekir. Bu noktada komplekse sahip bireyin özverisi oldukça önemlidir. Eksiklik duygusundan kaynaklanan aşağılık kompleksi için kişinin eksik yönlerini güçlendirmesi ve kişisel anlamda gelişimine özen göstermesi gerekir. 

Aşağılık kompleksi tedavisi için uzman bir terapist eşliğinde tedavi sürecini yönetmek son derece önemlidir. Düşük ego ve aşağılık kompleksi tedavisinde uzman terapist tarafından uygulanan psikoterapi yöntemleri şunlardır:

1.       Gelişimsel terapi

2.       Kognitif davranışsal terapi

3.       Eğitsel terapi

Hangi tedavinin uygulanacağına uzman psikiyatrist veya psikolog, yapacağı tetkikler neticesinde karar verir. 

Aşağılık Kompleksi Nasıl Yenilir?

Aşağılık kompleksini yenmek için doğru tedavinin yanı sıra kişinin düşüncelerini ve yaşam tarzını değiştirmesi de önemli rol oynar. Bu noktada kişinin çevresini ve yaşantısını analiz etmesi gerekir. Uzman psikolog eşliğinde ilerleyecek tedavi sürecinin yanında, aşağılık kompleksli kişi şu adımları kendi hayatına empoze etmelidir:

1. Çevresinde olumsuz, onu aşağıya çeken insanlar varsa, bu insanlarla olan ilişkilerini gözden geçirmelidir. Çevresine pozitif insanları çekmek ve pozitif insanlarla vakit geçirmek kişinin kendisine duyduğu güvenin artmasına yardımcı olur.

2. Kendini daha az eleştirmeli ve olumlu yanlarını görmeye çalışmalıdır. Ayrıca kendini başkalarıyla kıyaslamaktan vazgeçmeli ve onların hayatlarını kendi hayatı için belirleyici etken olarak saymamalıdır. 

3. Mükemmeliyetçilik duygusundan kurtulmaya çalışmalıdır. Her detayın mükemmel olması her zaman mümkün değildir. Kişi, elinizden geleni yaptıktan sonra, mükemmel olmadığı yanılgısıyla kendini yıpratmamalıdır. Kendini olduğu gibi kabul etmelidir. 

4. Sosyal aktivitelere katılmalı, spor ve meditasyon yapmadır. Bu tür faaliyetler, kişinin kendini daha dinamik ve iyi hissetmesi adına faydalı olur. Ayrıca sağlıklı beslenmek de fiziksel sağlığı olumlu yönde etkileyerek, bu süreçte kişiye destek sağlar.

Aşağılık Kompleksi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1.       “Aşağılık kompleksi nelere yol açar?”

a.       Kaygı

b.      Depresyon

c.       Özgüven eksikliği

d.      Saplantı

e.      Takıntı

f.        Asosyallik

g.       İnsan ilişkilerinde zedelenme

h.      Yalnızlık

2.       “Aşağılık kompleksi geçer mi?”

Uzman psikiyatrist veya psikolog eşliğinde uygulanacak tedavi ve kişinin kendi kişisel gelişimine gösterdiği özen ile birlikte kendini geliştirmesi aşağılık kompleksinin tedavi edilmesini sağlayabilir. 

3.       “Aşağılık kompleksinin tersi nedir?” 

Alfred Adler'e göre aşağılık kompleksinin tersi “üstünlük kompleksi”dir. Üstünlük kompleksi yaşayan kişilerde benmerkezcilik görülür. Çevresindeki insanları umursamayan birey empatiden yoksundur ve kendini herkesten üstün görür.